Wpływ spadku stopy dyskonta na wysokość rezerw pracowniczych

Stopa dyskontowa stanowi jeden z kluczowych założeń w modelu wyceny aktuarialnej rezerw na świadczenia pracownicze – na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe itp. Wśród założeń aktuarialnych wymienić należy także m.in. wzrost stopy wynagrodzeń czy rotację i śmiertelność pracowników. O założeniach tych wspominają Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 (KSR 6), Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 (MSR 19) oraz Krajowy Standard Aktuarialny nr 1 (KSA 1).

Stopa dyskontowa odnosi się do wartości pieniądza w czasie. Jej wartość zależy od rynkowej rentowności długoterminowych papierów wartościowych, a termin wykupu obligacji powinien być zgodny z szacunkowym terminem realizacji (zapadalności) rezerw na świadczenia pracownicze. Stopa procentowa służy do dyskontowania przyszłych zobowiązań, w tym rezerw na świadczenia pracownicze, takie jak rezerwy na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertnem nagrody jubileuszowe itp. Jest ona ustalana w oparciu o rynkowe stopy zwrotu z obligacji przedsiębiorstw, które obowiązują na dzień bilansowy. W Polsce nie występuje rozwinięty rynek obligacji przedsiębiorstw, dlatego podstawą do ustalenia poziomu stopy dyskontowej jest rynkowa rentowność długoterminowych obligacji skarbowych.

Stopa dyskonta oznacza stopę zrzeczenia się przyszłych środków finansowych na rzecz środków aktualnie dostępnych. Informuje ona, z jakiej części środków przyszłych jednostka jest skłonna zrezygnować, żeby zamienić je w środki bieżące. Jest to stosunek kwoty dyskonta do wartości przyszłej kapitału, który jest wyrażony w procentach. Stopa dyskonta nie jest stopą zwrotu lub rentownością.

Na koniec 2019 r. stopa dyskonta używana w modelach wycen aktuarialnych oscyluje w okolicach 2,00 punktów procentowych. Oznacza to spadek do roku poprzedniego o ok. 1,00 punkt procentowy, który wpłynie w znaczny stopniu na wysokość rezerw na świadczenia pracownicze (w zależności od terminu zapadalności rezerw pracowniczych, powyższy wpływ można szacować na poziomie około 5-10% wartości wycenianych rezerw).

Spadek stopy dyskonta wpłynie na wysokość rezerw aktuarialnych (m.in. na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe itp.) powodując ich wzrost. Im niższa jest bowiem wartość stopy dyskonta, tym wyższa jest wysokość rezerw pracowniczych (i odwrotnie). Wpływ zmiany stopy dyskonta dla poszczególnych rezerw pracowniczych będzie jednak różny. Jest to związane z profilem zapadalności każdego ze świadczeń, co najlepiej przedstawia zestawienie rezerw na odprawy emerytalne i rentowe oraz nagrody jubileuszowe. Średni termin zapadalności świadczeń po okresie zatrudnienia, np. odpraw emerytalnych i rentowych jest dłuższy niż termin zapadalności świadczeń wypłacanych w trakcie trwania zatrudniania, np. nagród jubileuszowych. Wartość stopy dyskonta ma większy wpływ na świadczenia z dłuższym terminem zapadalności, dlatego w tym przypadku większa zmiana nastąpi w wysokości rezerw na odprawy emerytalne i rentowe.

Stopa dyskonta jest ważnym czynnikiem uwzględnianym przez aktuariusza podczas wyceny rezerw na świadczenia pracownicze. Należy jednak pamiętać, że istotne są również pozostałe założenia aktuarialne, których zmiana w znaczący sposób może wpłynąć na wysokość rezerw pracowniczych.

Czytaj także:

Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe, a Pracownicze Programy Emerytalne (PPE)

Niewykorzystany urlop wypoczynkowy – w jaki sposób wyliczyć ekwiwalent urlopowy?

Rezerwy pracownicze: kiedy spółka powinna dokonać wyceny rezerw na świadczenia pracownicze

Rezerwy pracownicze – stopa wzrostu wynagrodzeń używana podczas wyceny aktuarialnej rezerw

Założenia aktuarialne do wyceny rezerw pracowniczych – rotacja pracowników