Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 – krótkoterminowe świadczenia i rezerwy pracownicze

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, m.in. odprawy emerytalne, odprawy rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe, pod warunkiem, że w całości podlegają rozliczeniu przed upływem dwunastu miesięcy od końca rocznego okresu sprawozdawczego, w jakim pracownicy jednostki wykonywali związaną z nimi pracę, obejmują ponadto:
- wynagrodzenia pracowników oraz składki na ubezpieczenie społeczne,
- płatne zwolnienia lekarskie oraz płatne urlopy wypoczynkowe,
- premie i wypłaty z zysku,
- świadczenia niepieniężne, np. opieka medyczna dla zatrudnionych w jednostce pracowników.

Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości nr 19 – obok świadczeń po okresie zatrudnienia, świadczeń z tytułu rozwiązania stosunku pracy oraz innych długoterminowych świadczeń pracowniczych - zalicza się je do świadczeń pracowniczych.

Podmiot nie ma obowiązku przeklasyfikowania krótkoterminowych świadczeń pracowniczych, jeżeli przewidywany przez niego termin rozliczenia ulegnie tymczasowej zmianie. Jeśli jednak zmiana ta nie jest tymczasowa lub zmieni się charakter danego świadczenia, podmiot zobowiązany jest do sprawdzenia, czy dane świadczenie nadal spełnia warunki definicji krótkoterminowych świadczeń pracowniczych. Dotyczy to m.in. rezerw na świadczenia pracownicze takie jak rezerwy na świadczenia emerytalne, odprawy rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe itp.

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze

Jeżeli pracownik wykonywał pracę na rzecz danej jednostki w trakcie roku obrotowego, powinna ona ująć przewidywaną niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń pracowniczych (są to m.in. rezerwy na świadczenia emerytalne, odprawy rentowe, pośmiertne oraz nagrody jubileuszowe), które zostaną wypłacone jako:
• zobowiązanie (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów), po potrąceniu wszystkich zapłaconych kwot; jeżeli zapłacona kwota przekracza niezdyskontowaną wartość świadczeń pracowniczych, dana jednostka zobowiązana jest do ujęcia nadwyżki jako składnika aktywów, jeśli opłacenie kosztów z góry będzie skutkowało m.in. obniżeniem przyszłych płatności lub ich refundacji;
• koszty, chyba że Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej zezwala lub wymaga uwzględnienia tych świadczeń w koszcie wytworzenia składnika aktywów.

Krótkoterminowe płatne nieobecności

Każda jednostka powinna ujmować szacowane koszty krótkoterminowych świadczeń pracowniczych w formie płatnych nieobecności:
• w przypadku kumulowanych płatnych nieobecności – jeśli pracownicy wykonywali pracę zwiększającą ich uprawnienia do przyszłych płatnych nieobecności,
• w przypadku niekumulowanych płatnych nieobecności – z chwilą wystąpienia danej nieobecności.
Jednostka może płacić zatrudnionym pracownikom za czas ich nieobecności w pracy. Dotyczy to m.in. urlopów, chorób, urlopów macierzyńskich lub ojcowskich oraz służby wojskowej. Przysługujące prawo do płatnych nieobecności podzielić można na dwa rodzaje:
• kumulowane,
• niekumulowane.

Do płatnych nieobecności kumulowanych zalicza się nieobecności, do których uprawnienia można wykorzystać w przyszłości, ponieważ przechodzą na przyszłe okresy. Nieobecności te mogą uprawniać zatrudnionego do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystania danych uprawnień na dzień odejścia z jednostki bądź nie uprawniać do takiego ekwiwalentu. Wysokość zobowiązania wzrasta wraz z wykonywaniem pracy zwiększającej uprawnienia pracownika do otrzymania w przyszłości płatnych nieobecności. Zobowiązanie to występuje oraz jest ujmowane nawet w sytuacji, gdy płatne nieobecności nie uprawniają pracownika do otrzymania ekwiwalentu, kiedy nie wykorzysta on swoich uprawnień. Jednostka zobowiązana jest do ustalenia szacunkowego kosztu kumulowanych nieobecności płatnych jako dodatkową kwotę, jaką zgodnie z szacunkami wypłaci w wyniku niewykorzystanego uprawnienia, które skumulowało się na koniec okresu sprawozdawczego. Dotyczy to m.in. rezerwy na niewykorzystane urlopy.

Płatne nieobecności niekumulowane nie są przenoszone na kolejne okresy. Nieobecności te przepadają, jeżeli pracownik nie wykorzysta ich w całości w trakcie bieżącego okresu. Nie nadają one pracownikom uprawnień do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystania danego uprawnienia na dzień odejścia pracownika z jednostki. Dotyczy to głównie wynagrodzenia za czas choroby, urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego, służby wojskowej bądź płatnych nieobecności związanych z pełnieniem obowiązków ławnika. W przypadku omawianych nieobecności, jednostka nie ujmuje zobowiązania oraz kosztów do chwili wystąpienia tej nieobecności, gdyż praca wykonywana przez pracownika nie zwiększa kwoty przyszłego świadczenia.

Systemy premiowe oraz programy dotyczące wypłat z zysku

Obowiązkiem jednostki jest ujęcie szacowanych kosztów wypłat z zysku i premii tylko i wyłącznie wtedy, gdy:
• możliwe jest wiarygodne i rzetelne oszacowanie wyceny takiego zobowiązania,
• na danej jednostce ciąży prawny bądź zwyczajowy obowiązek dokonania wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych.
Bieżące zobowiązanie występuje tylko i wyłącznie wtedy, gdy niemożliwe jest wycofanie się jednostki z dokonania płatności.

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 nie zawiera wymogu ujawniania konkretnych informacji na temat krótkoterminowych świadczeń pracowniczych (m.in. rezerw na takie świadczenia pracownicze jak świadczenia emerytalne, rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe) - wymóg taki natomiast istnieje w stosunku do rezerw na długoterminowe świadczenia pracownicze.