Wycena programów motywacyjnych - Wyceny aktuarialne

Głównym zadaniem programów motywacyjnych jest zapewnienie motywacji poszczególnych pracowników w celu wspierania realizacji strategicznych celów spółki.

Jednym z takich programów są programy opcji menedżerskich. Stanowią one jedną z form systemów motywacyjnych dla kluczowych pracowników spółki, stając się dodatkowym elementem ich wynagrodzenia. W pierwszym kroku programy motywacyjne wymagają wyceny, a dopiero po tym fakcie można zaoferować wybranej grupie pracowników (z zasady jest to kadra zarządzająca i kluczowi pracownicy spółki) prawa do zakupu akcji spółki. Transakcja ta odbywa się po preferencyjnej cenie - niższej od rynkowej na dzień wprowadzenia programu.

Opcje menedżerskie (opcje na akcje) są zatem kontraktem dającym właścicielowi, czyli nabywcy, prawo kupna od wystawcy (sprzedającego) ustalonej ilości danego rodzaju akcji po pewnym okresie, przy spełnieniu pewnych warunków. Prawo do wykonania czyli realizacji opcji pozostaje w kwestii nabywcy.

Programy opcji menedżerskich, stanowiące formę pracowniczych świadczeń kapitałowych, mają swoje zalety oraz spełniają szereg ważnych funkcji w spółce. Celem realizacji programów jest przede wszystkim chęć zatrzymania kluczowych i najbardziej wartościowych pracowników w spółce. Przeciętny okres realizacji programu motywacyjnego, poddanego uprzednio odpowiedniej wycenie, wynosi około 4 lat (ustalany indywidualnie dla potrzeb spółki). Pracownik chcąc zrealizować swoje prawa musi przez co najmniej ten okres pozostać w stanie zatrudnienia w spółce. Przyczynia się to do zmniejszenia fluktuacji kadrowej na kluczowych dla spółki stanowiskach. Drugim istotnym elementem staje się utożsamianie i łączenie interesów właścicieli spółki z zarządzającymi. Zwiększa to poczucie odpowiedzialności za losy firmy oraz poziom identyfikacji z przedsiębiorstwem. Możliwość objęcia akcji spółki (lub innych instrumentów finansowych) oraz uzyskania dochodu, co do wysokości zależnego po części od pracownika i wynikającego ze wzrostu kursu akcji, motywuje do pracy na rzecz wzrostu wartości spółki. Opcja menedżerska jest także korzystna ze względu na możliwość uzyskania dywidendy z tytułu nabytych akcji. Ponadto programy menedżerskie zmniejszają obciążenia podatkowe dla nabywców opcji – przyznanie opcji nie stanowi przychodu ze stosunku pracy tak jak w przypadku innych form premiowania pracowników np. nagrody czy premii pieniężnej. Spółki, które dokonują wyceny programów motywacyjnych, a potem wcielają je w życie, są także atrakcyjniejsze na rynku pracy.