Rezerwy pracownicze – stopa wzrostu wynagrodzeń używana podczas wyceny aktuarialnej rezerw

Podczas wyceny rezerw na świadczenia pracownicze, m.in. rezerw na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne i nagrody jubileuszowe licencjonowany aktuariusz uwzględnia wiele założeń demograficznych i makroekonomicznych. Mają one znaczący wpływ na wysokość wyznaczanych rezerw pracowniczych, a błędne założenia mogą doprowadzić do ich niedoszacowania lub przeszacowania.

Jednym z podstawowym założeń aktuarialnych uwzględnianych podczas wyceny rezerw na świadczenia pracownicze jest stopa wzrostu wynagrodzeń. Podczas szacowania rezerw pracowniczych należy przyjąć odpowiedni poziom stopy wzrostu wynagrodzeń – taki, jaki zagwarantowany jest pracownikom wewnętrznych uregulowaniach spółki, np. w regulaminie wynagradzania, w zakładowym układzie zbiorowym pracy lub też zwyczajowo oczekiwany (np. poziom inflacji). W większości spółek nie ma jednak zagwarantowanego minimalnego wzrostu wynagrodzeń, dlatego też do wyceny rezerw pracowniczych przyjmuje się oczekiwany przyszły wzrost wynagrodzeń.

Stosując metodę aktuarialną Projected Unit Credit, która rekomendowana jest przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 (MSR 19) Świadczenia pracownicze oraz Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 (KSR 6) i Krajowy Standard Aktuarialny nr 1 (KSA 1), podczas wyceny rezerw na świadczenia pracownicze należy przyjąć założenia w zakresie stopy wzrostu wynagrodzeń od dnia bilansowego do prognozowanego dnia wypłaty danego świadczenia pracowniczego (często spotykanym błędem jest przyjmowanie zbyt krótkiego horyzontu czasowego przez wyceniającego – w skrajnych przypadkach ograniczającego się jedynie do jednego roku).

MSR 19, KSR 6 i KSA 1 zaleca także stosowanie założeń aktuarialnych, w tym stopy wzrostu wynagrodzeń, w taki sposób, aby były wzajemnie do siebie dopasowane i spójne oraz oparte na określonych na dzień bilansowy rynkowych oczekiwania obejmujących okres, w którym przewiduje się wypłatę zobowiązania.

Wzrost wynagrodzeń uwzględniany podczas wyceny rezerwy pracowniczych na świadczenia i odprawy emerytalne, rentowe, nagrody jubileuszowe itp. powinien być oparty na indywidualnej analizie spółki. Powinien również brać pod uwagę jej politykę płacową oraz czynniki, które warunkują wzrost płac (np. lokalny poziom bezrobocia, lokalną sytuację na rynku pracy itp.). Indywidualna analiza konieczna jest ze względu na różnicę w poziomach wzrostu wynagrodzeń w różnych sektorach gospodarki oraz w podobnych branżach, które działają w różnych obszarach geograficznych.

Na wysokość stopy wzrostu wynagrodzeń używanej podczas wyceny rezerw na świadczenia pracownicze mogą mieć również wpływ założenia dotyczące poszczególnych pracowników spółki, takie jak:
- poziom wykształcenia,
- staż pracy,
- przynależność do grupy zawodowej,
- charakter ścieżki kariery i rozwoju,
- lata, które pozostały do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Wszystkie powyższe czynniki sprawiają, że podczas wyceny rezerw pracowniczych na świadczenia emerytalne, rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe itp. poziom stopy wzrostu wynagrodzeń jest zmienny i jego wartości przyjęte w poszczególnych latach mogą się różnić.

Aktuarialne rezerwy na odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne czy nagrody jubileuszowe są tym wyższe, im wyższa jest wartość stopy wzrostu wynagrodzeń – szacuje się, że w zależności od horyzontu czasowego, zmiana wartość stopy wzrostu wynagrodzeń o 1,00 punkt procentowy powoduje zmianę wysokości rezerw pracowniczych o około 5-10 punktów procentowych, dlatego odpowiedni dobór powyższego parametru jest kluczowy do prawidłowego oszacowania wysokości rezerw pracowniczych (błędne oszacowanie stopy wzrostu wynagrodzeń powoduje także nieadekwatne zmiany w corocznych zyskach i startach aktuarialnych).


Czytaj także:

Założenia aktuarialne do wyceny rezerw pracowniczych – rotacja pracowników

Stopa dyskonta w wycenie aktuarialnej rezerw na świadczenia pracownicze

Zyski i straty aktuarialne wynikające z rozliczenia wg Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 19

Metody wyceny aktuarialnej w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 19

Wycena aktuarialna rezerw na świadczenia pracownicze